Μήπως άθελά σας ενισχύετε ανεπιθύμητες συμπεριφορές του παιδιού;
Για ποιο λόγο ένα παιδί να επιλέγει να κάνει ξανά και ξανά αυτό που του λέτε να μην κάνει, παραβλέποντας την όποια τιμωρία; Μήπως γιατί τότε μόνο καταφέρνει να κερδίσει την προσοχή σας;
--------------------
H ανεπιθύμητη συμπεριφορά του παιδιού που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά μπορεί να είναι απλώς ένας τρόπος που έχει βρει το παιδί για να εξασφαλίζει την προσοχή των άλλων (J. Eysenck, The Biological Basis of Personality, 1967). Γι’ αυτό και το παιδί τείνει να την επαναλαμβάνει κάτω από παρόμοιες συνθήκες.
Έτσι, μπορεί να φαίνεται περίεργο το γεγονός ότι μια δυσάρεστη κατάσταση (τιμωρία, καβγάς) δεν αποτρέπει το παιδί από το να την επαναλάβει, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό που κυρίως ενδιαφέρει τα παιδιά είναι να έχουν την προσοχή των άλλων, και κυρίως των γονιών τους. Μάλιστα, η προσοχή των άλλων ενδιαφέρει τα παιδιά τόσο πολύ ώστε ακόμη και η επικριτική και αγχογόνος μορφή «προσοχής» (όπως είναι οι επιπλήξεις και οι τιμωρίες), είναι για τα παιδιά προτιμότερα από την παντελή αδιαφορία (M. Herbert, Problems of Childhood:A Complete Guide for All Concerned, 1977).
Τι θα πρέπει λοιπόν να θυμόμαστε;
Καλό είναι να έχουμε κατά νου να δείχνουμε μεγαλύτερη «προσοχή» στα παιδιά, όταν εκδηλώνουν επιθυμητές συμπεριφορές παρά το αντίθετο. Ενδεχομένως να σκεφθείτε ότι «Μα, δεν κάνει και κάτι καλό. Όλο αταξίες και προβλήματα προκαλεί!». Όμως, για να αντιστρέψουμε αυτή την εικόνα, θα πρέπει να φέρνουμε στην επιφάνεια κάθε καλό που κάνει το παιδί, έστω και αν μας φαίνεται απλό και άνευ σημασίας.
Συχνά τα «καλά» που κάνει το παιδί τα αφήνουμε κατά μέρος. Δηλαδή, «ξεχνάμε» το παιδί, όταν παίζει ωραία με τα αδέρφια/φίλους, όταν παίζει χωρίς να ενοχλεί άλλους ή να κάνει ζημιές, όταν επιλέγει να φάει κάτι υγιεινό, όταν αυθόρμητα σπεύδει να δώσει κάτι στο αδερφάκι του κλπ. Θεωρούμε ότι επειδή συμπεριφέρεται όπως θέλουμε/ενδείκνυται, δεν υπάρχει κάτι να σχολιάσουμε. Κι όμως τότε είναι που πρέπει να δώσουμε προσοχή στο παιδί. Είναι προτιμότερο δηλαδή να ξεκινήσουμε να «κάνουμε θέμα» τα καλά, ώστε να προλάβει να κερδίσει έτσι την προσοχή μας. Αυξάνοντας τα σχόλια που κάνουμε για τη θετική του συμπεριφορά, θα υπερισχύσει η επικοινωνίας μας σε αυτή τη βάση έναντι της αρνητικής και δυσάρεστης κατάστασης των απειλών και των επιπλήξεων. Σκεφθείτε το!
---------------------------------------------
Διαβάστε δύο αντιπροσωπευτικά παραδείγματα:
Τα παραδείγματα αφορούν σε δύο διαφορετικές συμπεριφορές παιδιών:
Η πρώτη αφορά στο παιδί με «υπερβολική αναστολή» και
Η δεύτερη αφορά στο παιδί με «επιθετική συμπεριφορά».
Όμως, και οι δύο αυτές διαφορετικές περιπτώσεις μας διδάσκουν το ίδιο πράγμα: Βοηθούν να καταλάβουμε πώς μερικές φορές η συμπεριφορά μας ενισχύει τελικώς αυτό που «ΔΕΝ θέλουμε το παιδί να κάνει».
1η περίπτωση: «Ένα υπερβολικά ντροπαλό παιδί ήταν σχεδόν απομονωμένο από την υπόλοιπη τάξη και για πολλές ημέρες, όπως διαπιστώθηκε, διέθετε μovo το 10% του χρόνου που βρισκόταν στο νηπιαγωγείο για να έλθει σε επαφή και να εργαστεί μαζί με τα άλλα παιδιά. Η νηπιαγωγός το είχε αντιληφθεί και προσπαθούσε, όσο της ήταν δυνατόν, να βοηθήσει το παιδί να επανακτήσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Κουβέντιαζε μαζί του και, γενικά, προσπαθούσε με διάφορους τρόπους να το προκαλέσει να ενεργοποιηθεί. Ωστόσο, εκείνο που δεν είχε καταλάβει η νηπιαγωγός, ήταν ότι διαρκώς έστρεφε την προσοχή της προς το παιδί, όταν ήταν μόνο του, ενώ ποτέ δεν το πρόσεχε, όταν εκείνο βρισκόταν μαζί με τα άλλα παιδιά. Υποδείχθηκε λοιπόν στη νηπιαγωγό να αντιστρέψει την προηγούμενη πρακτική της. Τώρα πια, αγνοούσε τελείως το παιδί, όταν βρισκόταν μόνο του και, αντίθετα, του έδειχνε μεγάλη προσοχή, όταν το έβλεπε να εργάζεται με τα άλλα παιδιά.
Μετά από ένα 15ήμερο, το αγοράκι διέθετε το 60% του χρόνου του σε κοινωνικές δραστηριότητες. Άρχισε μάλιστα να βρίσκει την αλληλεπίδραση, αυτή καθαυτή, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και η προσοχή της νηπιαγωγού προς το παιδί γινόταν όλο και περισσότερο περιττή. (Allen, K.E. et al. Effects of social reinforcement on isolate behavior of a nursery school child, 1964).»
2η περίπτωση: «Ο Κώστας οδηγήθηκε σε μια πανεπιστημιακή ψυχολογική κλινική, όταν πια η μητέρα του δεν ήξερε τι να κάνει, για να αντιμετωπίσει τις συνεχείς εκρήξεις οργής και την ανυπακοή του. Το παιδί πετούσε αντικείμενα σε άλλους ανθρώπους, έβγαζε ή έσκιζε τα ρούχα του, έβριζε, πείραζε τη μικρότερη αδελφή του, απειλούσε, χτυπιόταν και εξαγριωνόταν στην παραμικρή απογοήτευση κ.ά. (…) Η αναλυτική παρατήρηση της αλληλεπίδρασης μητέρας και παιδιού στο σπίτι έδειξε ότι πολλές από τις μορφές ανεπιθύμητης συμπεριφοράς του Κώστα συντηρούνταν από τη διαφορική προσοχή που έδειχνε η μητέρα του προς το είδος αυτό της συμπεριφοράς του. Κάθε φορά που τo αγόρι συμπεριφερόταν επιθετικά, εκείνη προσπαθούσε να του δώσει να καταλάβει, γιατί δεν θα έπρεπε να συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο ή προσπαθούσε να προσελκύσει το ενδιαφέρον του σε κάποια άλλη δραστηριότητα, προσφέροντάς του παιγνίδια ή δίνοντας του κάτι να φάει. Η μητέρα του Κώστα τον τιμωρούσε καμιά φορά, παίρνοντας μακριά του κάποιο παιγνίδι ή άλλο αντικείμενο που κακομεταχειριζόταν, αλλά εκείνος πολύ συχνά κατόρθωνε να την πείσει να του το επιστρέφει σχεδόν αμέσως. Ωστόσο, οι μικρές τιμωρίες συχνά ακολουθούνταν από εκρήξεις οργής του Κώστα, οι οποίες συνέτειναν στο να διατηρείται η προσοχή της μητέρας εξολοκλήρου επάνω του.» (M. Herbert, Problems of Childhood: A Complete Guide for All Concerned, 1977).
ΠΗΓΗ:parentbook.gr/
Για ποιο λόγο ένα παιδί να επιλέγει να κάνει ξανά και ξανά αυτό που του λέτε να μην κάνει, παραβλέποντας την όποια τιμωρία; Μήπως γιατί τότε μόνο καταφέρνει να κερδίσει την προσοχή σας;
--------------------
H ανεπιθύμητη συμπεριφορά του παιδιού που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά μπορεί να είναι απλώς ένας τρόπος που έχει βρει το παιδί για να εξασφαλίζει την προσοχή των άλλων (J. Eysenck, The Biological Basis of Personality, 1967). Γι’ αυτό και το παιδί τείνει να την επαναλαμβάνει κάτω από παρόμοιες συνθήκες.
Έτσι, μπορεί να φαίνεται περίεργο το γεγονός ότι μια δυσάρεστη κατάσταση (τιμωρία, καβγάς) δεν αποτρέπει το παιδί από το να την επαναλάβει, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό που κυρίως ενδιαφέρει τα παιδιά είναι να έχουν την προσοχή των άλλων, και κυρίως των γονιών τους. Μάλιστα, η προσοχή των άλλων ενδιαφέρει τα παιδιά τόσο πολύ ώστε ακόμη και η επικριτική και αγχογόνος μορφή «προσοχής» (όπως είναι οι επιπλήξεις και οι τιμωρίες), είναι για τα παιδιά προτιμότερα από την παντελή αδιαφορία (M. Herbert, Problems of Childhood:A Complete Guide for All Concerned, 1977).
Τι θα πρέπει λοιπόν να θυμόμαστε;
Καλό είναι να έχουμε κατά νου να δείχνουμε μεγαλύτερη «προσοχή» στα παιδιά, όταν εκδηλώνουν επιθυμητές συμπεριφορές παρά το αντίθετο. Ενδεχομένως να σκεφθείτε ότι «Μα, δεν κάνει και κάτι καλό. Όλο αταξίες και προβλήματα προκαλεί!». Όμως, για να αντιστρέψουμε αυτή την εικόνα, θα πρέπει να φέρνουμε στην επιφάνεια κάθε καλό που κάνει το παιδί, έστω και αν μας φαίνεται απλό και άνευ σημασίας.
Συχνά τα «καλά» που κάνει το παιδί τα αφήνουμε κατά μέρος. Δηλαδή, «ξεχνάμε» το παιδί, όταν παίζει ωραία με τα αδέρφια/φίλους, όταν παίζει χωρίς να ενοχλεί άλλους ή να κάνει ζημιές, όταν επιλέγει να φάει κάτι υγιεινό, όταν αυθόρμητα σπεύδει να δώσει κάτι στο αδερφάκι του κλπ. Θεωρούμε ότι επειδή συμπεριφέρεται όπως θέλουμε/ενδείκνυται, δεν υπάρχει κάτι να σχολιάσουμε. Κι όμως τότε είναι που πρέπει να δώσουμε προσοχή στο παιδί. Είναι προτιμότερο δηλαδή να ξεκινήσουμε να «κάνουμε θέμα» τα καλά, ώστε να προλάβει να κερδίσει έτσι την προσοχή μας. Αυξάνοντας τα σχόλια που κάνουμε για τη θετική του συμπεριφορά, θα υπερισχύσει η επικοινωνίας μας σε αυτή τη βάση έναντι της αρνητικής και δυσάρεστης κατάστασης των απειλών και των επιπλήξεων. Σκεφθείτε το!
---------------------------------------------
Διαβάστε δύο αντιπροσωπευτικά παραδείγματα:
Τα παραδείγματα αφορούν σε δύο διαφορετικές συμπεριφορές παιδιών:
Η πρώτη αφορά στο παιδί με «υπερβολική αναστολή» και
Η δεύτερη αφορά στο παιδί με «επιθετική συμπεριφορά».
Όμως, και οι δύο αυτές διαφορετικές περιπτώσεις μας διδάσκουν το ίδιο πράγμα: Βοηθούν να καταλάβουμε πώς μερικές φορές η συμπεριφορά μας ενισχύει τελικώς αυτό που «ΔΕΝ θέλουμε το παιδί να κάνει».
1η περίπτωση: «Ένα υπερβολικά ντροπαλό παιδί ήταν σχεδόν απομονωμένο από την υπόλοιπη τάξη και για πολλές ημέρες, όπως διαπιστώθηκε, διέθετε μovo το 10% του χρόνου που βρισκόταν στο νηπιαγωγείο για να έλθει σε επαφή και να εργαστεί μαζί με τα άλλα παιδιά. Η νηπιαγωγός το είχε αντιληφθεί και προσπαθούσε, όσο της ήταν δυνατόν, να βοηθήσει το παιδί να επανακτήσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Κουβέντιαζε μαζί του και, γενικά, προσπαθούσε με διάφορους τρόπους να το προκαλέσει να ενεργοποιηθεί. Ωστόσο, εκείνο που δεν είχε καταλάβει η νηπιαγωγός, ήταν ότι διαρκώς έστρεφε την προσοχή της προς το παιδί, όταν ήταν μόνο του, ενώ ποτέ δεν το πρόσεχε, όταν εκείνο βρισκόταν μαζί με τα άλλα παιδιά. Υποδείχθηκε λοιπόν στη νηπιαγωγό να αντιστρέψει την προηγούμενη πρακτική της. Τώρα πια, αγνοούσε τελείως το παιδί, όταν βρισκόταν μόνο του και, αντίθετα, του έδειχνε μεγάλη προσοχή, όταν το έβλεπε να εργάζεται με τα άλλα παιδιά.
Μετά από ένα 15ήμερο, το αγοράκι διέθετε το 60% του χρόνου του σε κοινωνικές δραστηριότητες. Άρχισε μάλιστα να βρίσκει την αλληλεπίδραση, αυτή καθαυτή, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και η προσοχή της νηπιαγωγού προς το παιδί γινόταν όλο και περισσότερο περιττή. (Allen, K.E. et al. Effects of social reinforcement on isolate behavior of a nursery school child, 1964).»
2η περίπτωση: «Ο Κώστας οδηγήθηκε σε μια πανεπιστημιακή ψυχολογική κλινική, όταν πια η μητέρα του δεν ήξερε τι να κάνει, για να αντιμετωπίσει τις συνεχείς εκρήξεις οργής και την ανυπακοή του. Το παιδί πετούσε αντικείμενα σε άλλους ανθρώπους, έβγαζε ή έσκιζε τα ρούχα του, έβριζε, πείραζε τη μικρότερη αδελφή του, απειλούσε, χτυπιόταν και εξαγριωνόταν στην παραμικρή απογοήτευση κ.ά. (…) Η αναλυτική παρατήρηση της αλληλεπίδρασης μητέρας και παιδιού στο σπίτι έδειξε ότι πολλές από τις μορφές ανεπιθύμητης συμπεριφοράς του Κώστα συντηρούνταν από τη διαφορική προσοχή που έδειχνε η μητέρα του προς το είδος αυτό της συμπεριφοράς του. Κάθε φορά που τo αγόρι συμπεριφερόταν επιθετικά, εκείνη προσπαθούσε να του δώσει να καταλάβει, γιατί δεν θα έπρεπε να συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο ή προσπαθούσε να προσελκύσει το ενδιαφέρον του σε κάποια άλλη δραστηριότητα, προσφέροντάς του παιγνίδια ή δίνοντας του κάτι να φάει. Η μητέρα του Κώστα τον τιμωρούσε καμιά φορά, παίρνοντας μακριά του κάποιο παιγνίδι ή άλλο αντικείμενο που κακομεταχειριζόταν, αλλά εκείνος πολύ συχνά κατόρθωνε να την πείσει να του το επιστρέφει σχεδόν αμέσως. Ωστόσο, οι μικρές τιμωρίες συχνά ακολουθούνταν από εκρήξεις οργής του Κώστα, οι οποίες συνέτειναν στο να διατηρείται η προσοχή της μητέρας εξολοκλήρου επάνω του.» (M. Herbert, Problems of Childhood: A Complete Guide for All Concerned, 1977).
ΠΗΓΗ:parentbook.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου