γράφει η Αποστολία Ντέκοβα
ΚΛΙΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ
Οι εξετάσεις πλησιάζουν η
αγωνία και το άγχος τόσο των μαθητών όσο και των γονιών, κορυφώνεται. Το άγχος όταν
βρίσκεται σε φυσιολογικά επίπεδα είναι λειτουργικό και δημιουργικό, βοηθά στην
επίτευξη υψηλών επιδόσεων και παρέχει τη δυνατότητα στα νεαρά άτομα να αναπτύξουν
αμυντικούς μηχανισμούς, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για να ανταπεξέλθουν σε μελλοντικές καταστάσεις.
Όταν όμως το άγχος παίρνει
ανεξέλεγκτες διαστάσεις γίνεται δυσλειτουργικό. Έχει επιπτώσεις στην ψυχική υγεία
του μαθητή και αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την επιτυχία των εξετάσεων. Συνήθως
υπερβολικό άγχος κατακλύζει παιδιά και εφήβους οι οποίοι έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση είτε αδυνατούν να ανταπεξέλθουν υπό συνθήκες πίεσης
είτε δεν επιθυμούν να απογοητεύσουν το οικογενειακό και κοινωνικό τους περίγυρο.
Ο ρόλος των γονιών είναι
καθοριστικός για τη διόγκωση του άγχους του υποψηφίου. Οι γονείς συχνά έχουν
υπερβολικές προσδοκίες από το παιδί τους, με αποτέλεσμα να το επιβαρύνουν συναισθηματικά
και να το παρεμποδίζουν να αποδώσει το μέγιστο δυνατό.
Το άγχος εκδηλώνεται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε άτομο και μπορεί
να επηρεάσει διαφόρους τομείς:
συναισθηματικό, γνωστικό και σωματικό. Σε συναισθηματικό επίπεδο ο υποψήφιος
μπορεί να γίνει ευερέθιστος με τον περίγυρό του, να κάνει αρνητικές σκέψεις για
την έκβαση των εξετάσεων («δε θα τα καταφέρω», «δεν ξέρω τίποτα». « δεν έχω
διαβάσει αρκετά») είτε να παραιτηθεί από το διάβασμα και γενικότερα από τους στόχους
του.
Όταν το άγχος γίνεται
υπερβολικό, μπορεί να επηρεάσει τις γνωστικές λειτουργίες του υποψηφίου, όπως τη
μνήμη, την προσοχή και τη σκέψη του, με αποτέλεσμα να μειώνεται η αποδοτικότητα
καθώς και οι ικανότητες της οργάνωσης και προγραμματισμού.
Σε οργανικό επίπεδο μπορεί να
δημιουργήσει διαφόρων ειδών συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, ταχυπαλμίες, δύσπνοια,
τρέμουλο στα χέρια, ναυτία, εξάψεις, διαταραχές ύπνου (π.χ αϋπνία) ή διαταραχές
διατροφής. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι μακροπρόθεσμα (καθ΄ όλη τη διάρκεια της
σχολικής περιόδου) είτε βραχυπρόθεσμα (κατά τη διάρκεια των εξετάσεων).
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ
1) Να μην παρεμβαίνουν στον
τρόπο διαβάσματος του παιδιού τους. Να του επιτρέψουν να επιλέξει τον τρόπο
διαβάσματος που του ταιριάζει καλύτερα.
2) Να ενθαρρύνουν το παιδί τους
να εκφράσει τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του, τις αγωνίες του και τους φόβους
του.
3) Να διαβεβαιώνουν το παιδί ότι
το αγαπούν ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.
4) Να μη μεταδίδουν το δικό τους
άγχος στο παιδί τους.
Συμβουλές για τους υποψηφίους:
Ο υποψήφιος θα χρειαστεί να
κατανοήσει ότι οι εξετάσεις αξιολογούν συγκεκριμένο εύρος γνώσεων και όχι τις πραγματικές
του ικανότητες και δεξιότητες.
Να κάνει θετικές σκέψεις κατά
τη διάρκεια των εξετάσεων, διατηρώντας την αυτοπεποίθησή του.
Το διάβασμα τις ημέρες των
εξετάσεων πρέπει να είναι προγραμματισμένη επανάληψη και όχι προσπάθεια απόκτησης
νέας γνώσης.
Αποφυγή εξαντλητικού διαβάσματος
πριν τη διεξαγωγή των εξετάσεων.
Το «αγχωτικό» διάβασμα των
τελευταίων ημερών δημιουργεί πανικό και απογοήτευση.
Συχνά διαλείμματα κατά τη διάρκεια
της μελέτης.
Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων
ο υποψήφιος δεν πρέπει να χάσει τη ψυχραιμία του. Αν θεωρήσει ότι τα θέματα είναι
δύσκολα, ας ξεκινήσει με εκείνα που γνωρίζει, προκειμένου να μη χάσει πολύτιμο
χρόνο.
